Jak mądrze leczyć?

Czy moja terapia ma sens?

Obecnie wielu fizjoterapeutów, nie mówiąc o pacjentach, tonie w morzu informacji na temat dostępnych metod rehabilitacji. Zalewani jesteśmy potokiem informacji dotyczących szkoleń, a zaraz potem jeszcze czarniejszą falą krytyki tychże szkoleń, bo nie mają potwierdzonej naukowo skuteczności. Na forach internetowych co chwilę pojawiają się wpisy o treści “pomóżcie szukać materiałów naukowych na temat… [tutaj potencjalny temat pracy magisterskiej]”.



Przyznam, że sama niejednokrotnie zastanawiałam się nad sensem własnej pracy z pacjentami neurologicznymi.  W końcu żadna z metod, którymi się posługuje takiego potwierdzenia nie posiada. Czy to znaczy, że powinnam zaszyć się w ciemnej terapeutycznej dziurze z moim PNFem [1], czy Bobathami [2]?

Być może… To jednak jeszcze nie jest ten dzień.

EBM – Evidence Based Medicine, czyli medycyna oparta na faktach

W EBM chodzi o integrację indywidualnej wiedzy klinicznej oraz najlepszych dowodów zewnętrznych przy podejmowaniu decyzji dotyczących opieki nad poszczególnymi pacjentami. Nie jest to medyczna “książka kucharska” [3].

Pomimo wyraźnej adnotacji autora, iż EBM nie działa, jak przepis na terapię, wiele osób interpretuje tę definicję niezwykle wąsko.

Nie masz dowodów na działanie metody X – nie używaj jej, bo to brednie.

Brak poparcia konkretnej metody oddziaływań nie musi jednak oznaczać wyrzucania tej metody na śmietnik.

Tak, dobrze przeczytałeś.

Jak powiedział Paracelsus “wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną, bo tylko dawka czyni truciznę.”

Jak szukać informacji medycznych?

To akurat prościzna. Wchodzisz na Pubmed, czy inny Google Scholar, wpisujesz frazę po angielsku i portal wyrzuca ci wszystkie dostępne w danym temacie artykuły. Jedyne, co pozostaje, to przeczytać je i wyciągnąć interesujące cię informacje. Małą przeszkodą może być fakt, iż w popularnych tematach prac powstało już dużo. Bardzo dużo. Czasami liczba artykułów przekracza milion.

Jak mądrze leczyć? Podcast o fizjoterapii Joanna Tokarska Fizjopozytywnie o zdrowiu joannatokarska.pl podcast fizjoterapia podcast fizjoterapeuty

Czasami liczba wyszukanych wyników przekracza milion.

Jest jednak na to sposób.

Przegląd systematyczny

Przegląd systematyczny (ang. systematic review) to taka praca naukowa, w której ktoś za ciebie przeczytał te wszystkie dostępne badania i na ich podstawie wyciągnął wnioski.

Jak to się odbyło?

Najpierw autorzy postawili pytanie, na które postanowili szukać odpowiedzi. Potem ustanowili kryteria, wg których tych odpowiedzi będą poszukiwać. Następnie wybrali zasoby, gdzie będą poszukiwać przydatnych informacji. Właśnie dlatego, jak będziesz czytać artykuł w formie przeglądu systematycznego, na początku znajdziesz “nudne” informacje, z jakich to źródeł autorzy pobierali wszystkie artykuły.

Jak już mają w ręce wszystkie prace potencjalnie przydatne w danym temacie, zaczyna się odsiewanie.

Wyrzuca się wszystkie badania, które przeprowadzone były w wadliwy sposób, lub nie zostały prawidłowo opisane, czyli wszystkie te, które nie mają naukowej wartości, nie są wiarygodne, czy okazują się nieistotne dla początkowo zadanego pytania.

Jak mądrze leczyć? Podcast o fizjoterapii Joanna Tokarska Fizjopozytywnie o zdrowiu joannatokarska.pl podcast fizjoterapia podcast fizjoterapeuty

Zobacz, o ile zmniejszyła się liczba wyników po dodaniu do wyszukiwanej frazy słów “systematic review”

Musisz wiedzieć, że w tym momencie odpada większość. Tak! Większość badań dostępnych na rynku nauki to badziew (paździerz, ściema, lipa i trzy metry mułu). Podam Ci przykład.

Pisząc artykuł “Kręgosłup, dyskopatia, ból pleców? A może po prostu źle siedzisz?” opierałam się na systematycznym przeglądzie 1778 badań, z których aż 1391 nie przedstawiało żadnej wartości. Z pozostałych 387 tylko 15 miało jakąkolwiek wartość naukową, a z tych 15 zaledwie 8 prezentowało wartość wysoką. Czy miałabym czas czytać wszystkie 1778 badań? Pewnie nie. Czy miałabym umiejętności, żeby ocenić ich wartość i wyciągnąć wnioski? Na pewno nie. Dlatego cieszę się, że ktoś zrobił to za mnie.

Co zyskuję czytając przegląd systematyczny?

Czas. Przede wszystkim zyskuję czas. Mam na tacy podane gotowe danie w postaci wybranych “najlepszych kąsków”.

Rzetelną wiedzę. Wiedzę, która została wyselekcjonowana i oceniona przez naukowców.

Mocne argumenty. Lubisz uczestniczyć w potyczkach naukowych na fizjo grupach i nie tylko? “Strzelaj” z armat, nie z korkowca 😉 Może to mieć szczególne znaczenia, gdy uczestnikami dyskusji są przedstawiciele innych zawodów medycznych.

Biblioteka Cochrane

Pewnie spotkałeś się już z tajemniczym Cochrane. Cochrane to, Cochrane tamto. O co w ogóle chodzi? Dlaczego w świecie medycyny tak często się o tym wspomina?

Pewnie dlatego, że właśnie w tej bibliotece gromadzi się dane dotyczące szeroko rozumianej medycyny, które mają służyć właściwemu podejmowaniu decyzji terapeutycznych. Jednym słowem, nie dość, że ktoś wysilił się, żeby przejrzeć dostępną literaturę, to jeszcze ocenił ją pod kątem przydatności do podejmowania decyzji terapeutycznych i opublikował.

Jak mądrze leczyć? Podcast o fizjoterapii Joanna Tokarska Fizjopozytywnie o zdrowiu joannatokarska.pl podcast fizjoterapia podcast fizjoterapeuty

Po dodaniu do wyszukiwania frazy Cochrane, liczba wyników jeszcze bardziej spadła.

Cochrane to globalna, niezależna sieć naukowców, specjalistów, pacjentów, opiekunów i osób zainteresowanych zdrowiem (37 000 osób z ponad 130 krajów).

Co jest szczególnie istotne, informacje Cochrane są wolne od sponsorowania komercyjnego i innych konfliktów interesów [4].

Co chcę ci przez ten przydługi wstęp powiedzieć?

Jeżeli chcesz się posługiwać artykułami najwyższej jakości, napisanymi w tzw. “złotym standardzie”, będziesz chciał się zainteresować biblioteką Cochrane. Szczególnie zainteresuje cię dział Cochrane Rehabilitation.

Dlaczego o tym piszę?

Pamiętasz, jak napisałam, że to jeszcze nie jest dzień, w którym zaszyję się w czarnej terapeutycznej dziurze, bo “mój” PNF nie jest poparty EBM?

Po pierwsze, jest szansa, że zaraz będzie 😛 [5]

Po drugie, nie w “przepisie na terapię” tkwi moc, ale w wykorzystaniu wszelkich dostępnych metod do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Przegląd systematyczny Cochrane w temacie podejścia terapeutycznego do osób po udarze mózgu mówi:

Wydaje się, że najbardziej korzystne jest, gdy terapeuta wybiera mieszankę różnych metod leczenia do indywidualnych potrzeb pacjenta z szerokiego zakresu dostępnych terapii. [6]

Szerokiego dostępu do różnych metod leczenia oraz odporności na “wystrzały z kapiszonów” Ci życzę!

Joanna Tokarska

Bibliografia:

1. Smedes, Fred, et al. “The proprioceptive neuromuscular facilitation-concept; the state of the evidence, a narrative review.” Physical Therapy Reviews 21.1 (2016): 17-31.
2. Kollen, Boudewijn J., et al. “The effectiveness of the Bobath concept in stroke rehabilitation: what is the evidence?.” (2009).
3. Sackett, David L., et al. “Evidence based medicine: what it is and what it isn’t.” (1996): 71-72.
4. https://www.cochrane.org/pl/about-us/difference-we-make dostęp 21.04.2019
5. Guiu-Tula, Francesc Xavier, et al. “The Efficacy of the proprioceptive neuromuscular facilitation (PNF) approach in stroke rehabilitation to improve basic activities of daily living and quality of life: a systematic review and meta-analysis protocol.” BMJ open 7.12 (2017): e016739.
6. Pollock, A., et al. “Physical rehabilitation approaches for recovery of function, balance and walking after stroke.” Cochrane Database Syst Rev 4 (2014): 447.

Dziękuję Ci za poświęcony czas jak i obejrzenie filmów. Proszę Cię skomentuj co na ten temat myślisz. Jeśli będziesz miał jakiekolwiek pytania, to zapraszam Cię do ich zadawania.

A jeśli podoba Ci się to co piszę, to kliknij proszę “Lubię to oraz zapisz się na mój newsletter.

Nie zapomnij za subskrybować podcastu Fizjopozytywnie o zdorwiu [podcast o fizjoterapii]

Lub po prostu zajrzyj na stronkę i zobacz Podcast o fizjoterapii

Jeżeli nie chcesz przegapić rewelacyjnych treści związanych z nowymi wywiadami, trzy dniówkami dołącz do mnie zostawiając adres email: Tak chcę i nie mogę przegapić rewelacyjnych treści:)

Dołącz do mnie na Instagramie

Zapoznaj się z artykułami powiązanymi z tą tematyką:

Czy plecy mogą boleć od piersi?

Kręgosłup, dyskopatia, ból pleców? A może po prostu źle siedzisz?

Jeżeli jesteś zainteresowany innymi filmami, nie zapomnij obejrzeć:

Jak cofnąć czas, czyli FITNESS DLA SENIORÓW.

Jak mądrze leczyć? Joanna Tokarska Fizjopozytywna Fizjoterapia bez granic podcast fizjoterapeuty podkast fizjoterapia podkast fizjoterapeuty JoannaTokarska Fizjoterapia bez granic fizjopozytna

fizjopodcast

© 2024 Joanna Tokarska

Jeśli któryś z moich materiałów pomógł Ci - postaw mi kawę!

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *