Jak pokonać demencję?

Jak pokonać demencję?

Moja babcia miała demencję. Gubiła rzeczy, zapominała imion, wyrzucała do śmieci sztućce wraz z resztkami obiadu. Z roku na rok coraz mniej samodzielna. Finalnie potrzebowała 24 godzinnej opieki, bo sama dla siebie stanowiła zagrożenie. Zawsze zastanawiałam się, czy to rodzinne. Czy ja też taka będę. Stara, bezradna, zależna od innych…

Wydaje się, że niepełnosprawność wraz ze starością po prostu przychodzi. Że jest czymś nieuniknionym, co mamy zaprogramowane w genach. W końcu czas jest wartością stałą i cofnięcie go nie wchodzi w grę, prawda? Pytanie brzmi, czy naprawdę tak jest, czy to tylko powszechne przekonanie, które (jak to przekonanie) każdy ma inne?

Co wiemy na temat demencji?

Kluczową informacją jest fakt, że z wiekiem zanika nam mózg [1]. Serio. Im jesteśmy starsi, tym mózg jest mniejszy. Policzono, że od 40 roku życia jego rozmiar spada o 5% w ciągu dekady. Wynika z tego, że w wieku 80 lat tracimy ⅕ tkanki mózgowej!

Utrata ta dotyczy istoty szarej, czyli tych komórek, które tworzą korę mózgu uznawaną za najwyższe osiągnięcie ewolucyjne człowieka. To właśnie kora jest tym, co odróżnia nas od zwierząt, które „pozostały na drzewie”. Dlaczego nasza kora jest tak unikatowa?

Jak pokonać demencję? Joanna Tokarska Fizjopozytywna Fizjoterapia bez granic podcast fizjoterapeuty podkast fizjoterapia podkast fizjoterapeuty królowa fizjoterapii

Ryc. 1 Zewnętrzne warstwy mózgu oznaczone ciemniejszym kolorem, to kora mózgowa. Jasna przestrzeń w środku to istota biała, czyli autostrady łączące ośrodki mózgu w jedną sprawnie działającą całość.

Ponieważ ewolucja napakowała ją niebywałą liczbą komórek [2]. Być może wieloryb ma większy mózg od człowieka, ale to człowiek ma w nim wielokrotnie więcej neuronów. I to właśnie te neurony zanikają nam z wiekiem.

Jak pokonać demencję? Joanna Tokarska Fizjopozytywna Fizjoterapia bez granic podcast fizjoterapeuty podkast fizjoterapia podkast fizjoterapeuty królowa fizjoterapii

Ryc. 2 Pomimo, że niektóre zwierzęta mają mózg większy od ludzkiego, żadne z nich nie posiada takiego zagęszczenia neuronów, jak my. Właśnie dlatego to my cywilizacyjnie jesteśmy tu, gdzie jesteśmy.

To jednak nie wszystko. Oprócz istoty szarej zanika z wiekiem istota biała, która odpowiada za połączenia pomiędzy poszczególnymi obszarami mózgu. Istota biała to swego rodzaju sieć autostrad łącząca nasze wewnętrzne państwo, jakim jest mózg. No i te autostrady się niszczą.

Czyli to przesądzone? Zginę marnie?

Nie do końca. Od dawna podejrzewano, że aktywność fizyczna może być tym czynnikiem, który będzie w pewnym stopniu zapobiegał tym zmianom [3]. Zjawisko to łączono ze zbawiennym wpływem wysiłku fizycznego na układ krążenia oraz metabolizm, a co za tym idzie lepsze odżywienie tkanek mózgu i w konsekwencji polepszenie jego stanu.

Pod znakiem zapytania stało jednak, ile tego wysiłku potrzeba. Wg wytycznych WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) właściwą normą jest 150 minut tygodniowo, gdzie łączone są aktywności o średnim nasileniu z tymi bardziej intensywnymi.

WHO wskazuje również, iż każdy ruch się liczy i że 2 razy w tygodniu powinno się trenować siłowo [4]. Brzmi pięknie. Jeśli tak robisz, Drogi Czytelniku, możesz spokojnie przestać czytać ten artykuł. Dalsza część po prostu Cię nie dotyczy*.

Dane amerykańskie pokazują, że tylko 26% osób po 60 roku życia wypełnia te zalecenia. Można podejrzewać, że część tego problemu występuje ze względu na konieczność uprawiania aktywności o znacznym nasileniu. Kto chciałby się męczyć? Na pewno nie Amerykanie po sześćdziesiątce.

A gdyby zweryfikować metodę?

Większość prowadzonych badań koncentruje się na wysiłku o średnim lub znacznym nasileniu. Co by się stało, gdyby ktoś zbadał wpływ wysiłku o niskim nasileniu na ludzki mózg? Takiego np. chodu? A jakby to zrobił na dużej grupie ludzi? Pisałam już o tym, jak ważne są duże grupy badawcze [5].

Żeby nie podtrzymywać dłużej napięcia. Tak. Zrobiono takie badania [6].

Jak pokonać demencję? Joanna Tokarska Fizjopozytywna Fizjoterapia bez granic podcast fizjoterapeuty podkast fizjoterapia podkast fizjoterapeuty królowa fizjoterapii

Ryc. 3 Starzenie, pomimo tego, że jest procesem nieuniknionym, nie musi oznaczać degeneracji umysłu. #starzenietokwestiawyboru.

Przez 3 lata monitorowano 2354 osoby pod kątem wysiłku o małym nasileniu, co w praktyce polegało na zainstalowania im czujnika mierzącego, ile kroków i z jaką prędkością robili w ciągu dnia. Te same osoby przebadano przy pomocy rezonansu magnetycznego, aby ocenić rozmiar ich mózgu.

Chciałoby się powiedzieć…

Kto nie ma w głowie, ten ma w nogach?

To hasło okazuje się jednak kompletną bzdurą. Jest dokładnie na odwrót. Kto ma w nogach, ten ma w głowie.

Wyniki eksperymentu pokazały, że osoby chodzące więcej, miały większe mózgi. Naukowcy wyliczyli nawet, iż każda dodatkowa godzina aktywności oznaczała 1,1 roku odmłodzenia mózgu. Mentalny rok w godzinę spaceru! Mind blown, można by rzec. Eksplozja mózgowia!

To jeszcze nie koniec. U osób, które startowały z niższego pułapu aktywności fizycznej, czyli u tych z założenia słabszych, efekt ten był jeszcze większy. Zaobserwowano, że zwiększając poziom własnej aktywności, w ciągu godziny uzyskiwały cofnięcie „wieku mózgowego” o 1,4 roku.

Kto chodzi, ten wychodzi

Tak mawiała moja babcia. Czasu nie da się cofnąć, za to da się na co dzień podejnować decyzje, które wpłyną na życie nas i naszych bliskich. W końcu chyba każdy chce żyć długo i szczęśliwie? Tego nam wszystkim życzę i zmykam na rower 🚴‍♀

#starzenietokwestiawyboru

Joanna Tokarska – na drodze do wiecznej młodości

Jak pokonać demencję.
Źródła:

  1. Peters, Ruth. “Ageing and the brain.” Postgraduate medical journal 82.964 (2006): 84-88.
  2. Herculano-Houzel, Suzana. “The human brain in numbers: a linearly scaled-up primate brain.” Frontiers in human neuroscience 3 (2009): 31.
  3. Blondell, Sarah J., Rachel Hammersley-Mather, and J. Lennert Veerman. “Does physical activity prevent cognitive decline and dementia?: A systematic review and meta-analysis of longitudinal studies.” BMC public health 14.1 (2014): 510.
  4. WHO, Wytyczne WHO dotyczące aktywności fizycznej i siedzącego trybu życia. https://www.who.int/dietphysicalactivity/factsheet_olderadults/en/ Dostęp: 21.09.2023
  5. Joanna Tokarska. „Terapia oparta na badaniach naukowych.” https://joannatokarska.pl/terapia-oparta-na-badaniach-naukowych/ Dostęp: 01.06.2019
  6. Spartano, Nicole L., et al. “Association of Accelerometer-Measured Light-Intensity Physical Activity With Brain Volume: The Framingham Heart Study.” JAMA network open 2.4 (2019): e192745-e192745.

* Mam szczerą nadzieję, że 100% czytających mnie fizjoterapeutów czyta dalej ten tekst ze zwykłej zawodowej ciekawości 😉

Dziękuję Ci za poświęcony czas jak i obejrzenie filmów. Proszę Cię skomentuj co na ten temat myślisz. Jeśli będziesz miał jakiekolwiek pytania, to zapraszam Cię do ich zadawania.

Podoba Ci się to co piszę, to kliknij proszę “Lubię to” oraz zapisz się na mój newsletter.

Nie zapomnij za subskrybować podcastu Fizjopozytywnie o zdorwiu [podcast o fizjoterapii]

Lub po prostu zajrzyj na stronkę i zobacz Podcast o fizjoterapii

Jeżeli nie chcesz przegapić rewelacyjnych treści związanych z nowymi wywiadami, trzy dniówkami dołącz do mnie zostawiając adres email: Tak chcę i nie mogę przegapić rewelacyjnych treści:)

Dołącz do mnie na Instagramie

Zapraszam do przeczytania artykułu:

Jak mądrze leczyć?

Terapia oparta na badaniach naukowych.

fizjopodcast

Jak pokonać demencję

Jak pokonać demencję?

Jak pokonać demencję? Joanna Tokarska Fizjopozytywna Fizjoterapia bez granic podcast fizjoterapeuty podkast fizjoterapia podkast fizjoterapeuty królowa fizjoterapii

© 2024 Joanna Tokarska

Jeśli któryś z moich materiałów pomógł Ci - postaw mi kawę!

Postaw mi kawę na buycoffee.to

5 thoughts on “Jak pokonać demencję?”

  1. Dziękuję serdecznie za kolejną wiedzę przekazana krótko i na temat .Prawda coś w tym jest ,ponieważ pracując większości z osobami starszymi każdemu kto przychodzi. Zadaje pytanie jak.Pewnie wszyscy kim byli zawodu ,czym się zajmowali ,jakie mieli hobby.
    Większość tych ludzi spędzało czas aktywnie albo na ogórki ,czy też uprawiali jakoś sport ,dużo spacerowali ..
    Więc cóż jest to tym.bardziej cena uwaga .Robmy coś ze sobą ,żeby nie było potem
    Za późno i zalowania jaka ja jestem…Czemu nie robiłam tego wcześniej . Wiedz koniec wymówek działamy !??
    Dziękuję Asiu jeszcze raz ?cenna wiedza.?

    1. Kasia fizjo.

      Oczywiście, jest to prawda i należy o tym mówić, mówić, mówić a fizjoterapeuci powinni dawać przykład, swoją aktywnością:)

    2. No właśnie, “czemu nie robiłam tego wcześniej” jest tu kluczowe. Jeśli choć część ludzi przekonamy do aktywności fizycznej, tych pytań będzie mniej. Starość przestanie być synonimem braku radości.

  2. Pingback: Czy blizna wymaga fizjoterapii? - Ile masz blizn na ciele?

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *